Na początku czerwca 2023 r. w Dzienniku Urzędowym UE zostało opublikowane nie tylko rozporządzenie MiCA (tj. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów), ale również, o czym się mniej mówi, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2023/1113 z 31 maja 2023 r. w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i niektórych kryptoaktywów oraz zmiany dyrektywy 2015/849 (OJ L 150 z 9.6.2023, str. 1—39; dalej rozporządzenie 2023/1113). Rozporządzenie to, podobnie jak większość przepisów rozporządzenia MiCA, będzie stosowane od dnia 30 grudnia 2024 r. Z tym też dniem zastąpi obecnie obowiązujące rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2015/847 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i uchylenia rozporządzenia (WE) Nr 1781/2006 (OJ L Nr 141, s. 1 ze zm.).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2023/1113 z 31 maja 2023 r. w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i niektórych kryptoaktywów zawiera przepisy dotyczące:
- informacji o płatnikach i odbiorcach, które towarzyszą transferom środków pieniężnych w dowolnej walucie;
- informacji o inicjatorach i beneficjentach, które towarzyszą transferom kryptoaktywów,
w sytuacji gdy co najmniej jeden z dostawców usług płatniczych lub dostawców usług w zakresie kryptoaktywów biorących udział w danym transferze środków pieniężnych lub transferze kryptoaktywów ma siedzibę w Unii lub, w stosownych przypadkach, ma siedzibę statutową w Unii.
Celem tych przepisów jest zapobieganie przypadkom prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, wykrywanie tych przypadków i prowadzenie postępowań przygotowawczych w ich sprawie.
Ponadto rozporządzenie 2023/1113 zawiera przepisy dotyczące wewnętrznych polityk, procedur i mechanizmów kontroli w celu zapewnienia wdrożenia środków ograniczających, w przypadku gdy co najmniej jeden z dostawców usług płatniczych lub dostawców usług w zakresie kryptoaktywów biorących udział w transferze środków pieniężnych lub transferze kryptoaktywów ma siedzibę w Unii lub, w stosownych przypadkach, ma siedzibę statutową w Unii.
Kluczowe dla zakresu stosowania rozporządzenia 2023/1113 w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i niektórych kryptoaktywów są dwa pojęcia: transferu środków pieniężnych oraz transferu kryptoaktywów, przy czym środki pieniężne nie są tożsame z kryptoaktywami. Wyjątek może tu dotyczyć tokena będącego pieniądzem elektronicznym (token będący e-pieniądzem, e-money token), który zgodnie z art. 48 ust. 2 rozporządzenia MiCA jest uznawany za pieniądz elektroniczny.
Według art. 3 pkt 8 rozporządzenia 2023/1113 „środki pieniężne” („funds”) oznaczają środki pieniężne zdefiniowane w art. 4 pkt 25 dyrektywy PSD2, czyli banknoty i monety, zapisy księgowe (scriptural money) lub pieniądz elektroniczny zgodnie z definicją w art. 2 pkt 2 dyrektywy 2009/110/WE. Z kolei według art. 3 pkt 10 rozporządzenia 2023/1113 „transfer kryptoaktywów” (transfer of crypto-assets) oznacza dowolną transakcję mającą na celu przeniesienie kryptoaktywów z jednego adresu rozproszonego rejestru, rachunku kryptoaktywów lub innego urządzenia umożliwiającego przechowywanie kryptoaktywów na inny adres, rachunek lub inne urządzenie, dokonywaną przez co najmniej jednego dostawcę usług w zakresie kryptoaktywów działającego w imieniu inicjatora albo beneficjenta, niezależnie od tego, czy inicjator i beneficjent są tą samą osobą, oraz niezależnie od tego, czy dostawca usług w zakresie kryptoaktywów obsługujący inicjatora jest tożsamy z dostawcą usług w zakresie kryptoaktywów obsługującym beneficjenta. Definicję kryptoaktywa zawiera art. 3 ust 1 pkt 5 rozporządzenia MiCA. Adres rozproszonego rejestru (distributed ledger address) to kod alfanumeryczny identyfikujący adres w sieci wykorzystującej technologię rozproszonego rejestru (DLT) lub podobną technologię, w której kryptoaktywa mogą być wysyłane lub otrzymywane (art. 3 pkt 18 rozporządzenia 2023/1113), natomiast rachunek kryptoaktywów (crypto-asset account) to rachunek prowadzony przez dostawcę usług w zakresie kryptoaktywów na rzecz co najmniej jednej osoby fizycznej lub prawnej, który może być wykorzystywany do wykonywania transferów kryptoaktywów (art. 3 pkt 19 rozporządzenia 2023/1113). Pojęcie dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów oraz wyliczenie katalogu tych usług zawiera art. 3 ust. 1 w punktach 15 i 16 rozporządzenia MiCA. Jednym z rodzajów usług w zakresie kryptoaktywów jest świadczenie usług transferu kryptoaktywów w imieniu klientów. Świadczenie tych usług jest reglamentowane i co do zasady wymaga uzyskania odpowiedniego zezwolenia od właściwych władz nadzorczych (zob. art. 59 rozporządzenia MiCA). Dodatkowo rozporządzenie 2023/1113 wprowadza pojęcie „pośredniczącego dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów”, czyli dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, który nie jest dostawcą usług w zakresie kryptoaktywów obsługującym inicjatora ani beneficjenta oraz który otrzymuje i przekazuje transfer kryptoaktywów w imieniu dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów obsługującego inicjatora lub beneficjenta lub innego pośredniczącego dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów (art. 3 pkt 16 rozporządzenia 2023/1113).
Istotą rozporządzenia 2023/1113 jest katalog obowiązków w związku z transferami środków pieniężnych oraz transferami niektórych kryptoaktywów. Obowiązki te ciążą odpowiednio na dostawcach usług płatniczych, pośredniczących dostawcach usług płatniczych, dostawcach usług w zakresie kryptoaktywów oraz pośredniczących dostawcach usług w zakresie kryptoaktywów. Ramy wpisu na blog są zbyt ograniczone, aby wyczerpująco omówić wszystkie te obowiązki. Tytułem przykładu można wskazać wynikający z art. 14 ust. 1 obowiązek ciążący na dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów obsługującego inicjatora, polegający na tym, że musi on zapewnić, aby transferowi kryptoaktywów towarzyszyły następujące informacje o inicjatorze:
a) imię i nazwisko/nazwa inicjatora;
b) adres rozproszonego rejestru inicjatora, w przypadkach gdy transfer kryptoaktywów jest rejestrowany w sieci wykorzystującej DLT lub podobną technologię, oraz numer rachunku kryptoaktywów inicjatora, jeżeli taki rachunek istnieje i jest wykorzystywany do obsługi transakcji;
c) numer rachunku kryptoaktywów inicjatora, w przypadkach gdy transfer kryptoaktywów nie jest rejestrowany w sieci wykorzystującej DLT lub podobną technologię;
d) adres inicjatora, w tym nazwa państwa, numer urzędowego dokumentu osobistego oraz numer identyfikacyjny klienta lub, alternatywnie, data i miejsce urodzenia inicjatora; oraz
e) aktualny LEI, o ile w odpowiednim formacie komunikatu płatniczego istnieje wymagane pole, a inicjator przekazał ten identyfikator swojemu dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów lub w razie jego braku – dowolny inny dostępny równoważny oficjalny identyfikator inicjatora.
To tylko przykład, ale pokazuje wyraźnie, że rynek kryptoaktywów (kryptowalut) sprzyjający anonimowości powoli staje się historią i warto już teraz pomyśleć o nowej rzeczywistości jaka nastanie z końcem 2024 r., wraz ze stosowaniem przepisów rozporządzenia MiCA oraz rozporządzenia 2023/1113. Jeżeli jesteś przedsiębiorcą i działasz na rynku kryptoaktywów lub zamierzasz rozpocząć działalność na rynku kryptoaktywów skontaktuj się z nami, napisz na kancelaria@witoldsrokosz.pl lub zadzwoń.