Do gwarancji bankowej mają zastosowanie przepisy Kodeksu Cywilnego, w tym art. 353(1) k.c. wprowadzający zasadę wolności umów. Przede wszystkim jednak gwarancja bankowa jest częściowo regulowana przez przepisy ustawy Prawo bankowe (art.80 - 84 oraz art. 86a i 87 pr. bank.). Istotny wpływ na te przepisy ustawy Prawo bankowe oraz generalnie – na praktykę funkcjonowania w polskim obrocie gwarancji bankowej ma okoliczność, że gwarancja bankowa jest wytworem międzynarodowego obrotu handlowego. Gwarancja bankowa pojawiła się w Polsce po 1989 r., wcześniej funkcjonowała przez dziesięciolecia w obrocie międzynarodowym jako szczególna forma zabezpieczenia osobistego wierzytelności. Obecnie w obrocie międzynarodowym dla gwarancji bankowej największe znaczenie mają Jednolite Reguły dla gwarancji płatnych na żądanie (Uniform Rules for Demand Guarantess 2010 Revision (ICC Publication No. 758 - URDG 758). Nie mają one mocy prawa powszechnie obowiązującego i są wiążące dla gwaranta wyłącznie wtedy, gdy w liście gwarancyjnym zostaną wyraźnie wskazane. Czasami jeszcze funkcjonują starsze Jednolite reguły dla gwarancji płatnych na żądanie (wersja URDG 458) - ICC Uniform Rules for Demand Guarantees (ICC Publication No. 458).
W obrocie funkcjonują gwarancje bankowe zabezpieczające różnego rodzaju wierzytelności. Najczęściej są to gwarancje zabezpieczające właściwe wykonanie umowy lub zapłatę np. wynagrodzenia za towary lub usługi, roboty budowlane, kredytu, czynszu najmu. Występują też gwarancje celne, zwrotu zaliczki, czy przetargowe.
W polskim prawie można znaleźć przepisy wprost odnoszące się do niektórych z rodzajów gwarancji bankowych. I tak, według art. 649(1) k.c. gwarancji zapłaty za roboty budowlane, zwanej dalej "gwarancją zapłaty", inwestor udziela wykonawcy (generalnemu wykonawcy) w celu zabezpieczenia terminowej zapłaty umówionego wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych, przy czym taką gwarancją zapłaty może być gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa (a także akredytywa bankowa lub poręczenie banku udzielone na zlecenie inwestora). Jest to cześć regulacji prawnej gwarancji zapłaty za roboty budowlane, zawartej w art. 649(1) - 649(5) k.c. Nie wnikając tu w szczegóły, najważniejszym elementem tej regulacji jest przepis art. 649(3) § 1 k.c., według którego Wykonawca (generalny wykonawca) robót budowlanych może w każdym czasie żądać od inwestora gwarancji zapłaty do wysokości ewentualnego roszczenia z tytułu wynagrodzenia wynikającego z umowy oraz robót dodatkowych lub koniecznych do wykonania umowy, zaakceptowanych na piśmie przez inwestora.
Do gwarancji bankowych odnosi się szereg przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Według art. 97 ust. 7 pkt 2 tej ustawy wadium może wnoszone według wyboru wykonawcy m.in. „w gwarancjach bankowych”. Chodzi tu o to, że wykonawca może zlecić bankowi wystawienie gwarancji bankowej na zabezpieczenie zapłaty wadium a następnie zgodnie z art. 97 ust. 10 ustawy Prawo zamówień publicznych wykonawca przekazuje zamawiającemu oryginał gwarancji - i to „w postaci elektronicznej”.
Ponadto według art. 442 ust. 3 pkt 2 ustawy o zamówieniach publicznych Zamawiający może żądać od wykonawcy wniesienia zabezpieczenia zaliczki w gwarancjach bankowych, a według art. 450 ust. 1 pkt 3 tej ustawy w takiej formie można wnieść zabezpieczenie należytego wykonania umowy.
W unijnym kodeksie celnym nie ma wprost mowy o gwarancjach bankowych, jednakże z przepisów art. 89 i n. unijnego kodeksu celnego ewidentnie wynika, że zabezpieczeniem długu celnego może być gwarancja bankowa, taka też jest praktyka. Wzór zobowiązania gwaranta, składanego jako zabezpieczenie generalne w operacjach celnych, innych niż procedura tranzytowa, dokonywanych na terytorium RP określa załącznik do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 lutego 2017 r. w sprawie formy zobowiązania gwaranta stanowiącego zabezpieczenie generalne w operacjach celnych, innych niż procedura tranzytowa, dokonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2054).
Ogólnie o gwarancjach jest mowa w Konwencji o wspólnej procedurze tranzytowej sporządzonej w Interlaken dnia 20 maja 1987 r., do której Polska przystąpiła w 1998 r. Nie ulega wątpliwości, że gwarancja bankowa może stanowić zabezpieczenie, które musi zostać złożone w celu zapewnienia poboru ceł i innych opłat, których mógłby zażądać kraj (będący stroną konwencji), przez którego obszar przewożone są towary w ramach procedury tranzytowej.