Kryptoaktywa jako prawo majątkowe

Pojęcie kryptoaktywów zostało zdefiniowane w rozporządzeniu MiCA. Według art. 3 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia MiCA kryptoaktywo to cyfrowe odzwierciedlenie wartości lub prawa, które da się przenosić i przechowywać w formie elektronicznej z wykorzystaniem technologii rozproszonego rejestru lub podobnej technologii (o rozporządzeniu MiCA i pojęciu kryptoaktywów zob. też tu).

Kryptoaktywami w rozumieniu rozporządzenia MiCA są zdefiniowane w tym rozporządzeniu tokeny, takie jak token powiązany z aktywami (asset-referenced token– ART), token będący pieniądzem elektonicznym (electronic money token or e-money token – EMT) oraz token użytkowy (utility token - UT). Pojęcie kryptoaktywa obejmuje również kryptowaluty, które można postrzegać jako takie kryptoaktywa, które w przeciwieństwie do tokenów, nie mają emitentów (np. bitcoiny). W obrocie często używa się bardzo szeroko pojęcia kryptowalut, obejmując jego zakresem również tokeny. Sprawę nieco komplikuje jeszcze ta okoliczność, że w prawie unijnym oraz w prawie polskim istnieje definicja legalna walut wirtualnych (zob. art. 3 pkt 18 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (dalej dyrektywa AML) oraz art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu). Z reguły kryptoaktywa (tak tokeny, jak i kryptowaluty), które pełnią funkcję płatniczą spełniają definicję walut wirtualnych. Jednakże niektóre kryptoaktywa nie będą kwalifikowane jako waluty wirtualne, przede wszystkim te, które w świetle dyrektywy MiFID2 są instrumentami finansowymi (w Polsce – w świetle ustawy o obrocie instrumentami finansowymi).

Tak w polskiej literaturze, jak i angielskojęzycznej powszechnie przyjmuje się, że kryptowaluty są bez wątpienia podmiotowym prawem majątkowym i tym samym są rodzajem mienia w rozumieniu art. 44 k.c. Naturalną koleją rzeczy takie ujęcie będzie dotyczyć kryptoaktywów, w tym tokenów. To bardzo wygodne dla prawników rozwiązanie o dużym praktycznym potencjale. Sędzia, prokurator, komornik, czy urzędnik może nie orientować się w niuansach świata kryptowalut (czy szerzej – kryptoaktywów) ale jeżeli zostanie mu przedstawiona taka kwalifikacja, to od razu wiele prawnych kwestii stanie się dla niego prostszych.  Na przykład chodzi tu o sprawę dziedziczenia, sprzedaży, zamiany, wymiany kryptowalut, nie wspominając o ich opodatkowaniu. Zresztą sam ustawodawca wypowiedział się co do charakteru prawnego walut wirtualnych, a zatem także tych kryptowalut i tokenów (szerzej: kryptoaktywów), które spełniają warunki definicji walut wirtualnych z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (i dyrektywy AML). Otóż według art. 17 ust. 1f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „przez odpłatne zbycie waluty wirtualnej rozumie się wymianę waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną”. Podobną treść zawiera art. 7b ust. 6 lit f)  ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z brzmienia tych przepisów wynika wprost, że ustawodawca uznaje waluty wirtualne za prawo majątkowe.