Kilka słów o wyłączeniach ze stosowania ustawy o usługach płatniczych (art. 6 u.u.p.)

Kluczową, ale nie jedyną, kwestią związaną z zakresem stosowania ustawy o usługach płatniczych (u.u.p.) jest wykorzystanie w praktyce wyłączeń przewidzianych w art. 6 tej ustawy. To bardzo rozbudowany artykuł, zawierający aż 16 punktów. Opisane w tych punktach wyłączenia można podzielić na następujące grupy: stosowane ze względu na formę środka płatniczego (art. 6 pkt 1, pkt 3, pkt 4, pkt 5, pkt 6, pkt 7, pkt 15 u.u.p.), stosowane ze względu na wykonywanie transakcji płatniczych przez pośredników (art. 6 pkt 2 u.u.p.), stosowane ze względu na dokonywanie transakcji płatniczych w zamkniętych lub ograniczonych systemach (art. 6 pkt 8, pkt 11, pkt 12, pkt 13, pkt 14 u.u.p.), dotyczące transakcji płatniczych dokonywanych w związku z obsługą instrumentów finansowych i wynikających z nich praw (art. 6 pkt 9 u.u.p.), dotyczące usług świadczonych przez dostawców usług technicznych, wspierających świadczenie usług płatniczych (art. 6 pkt 10 u.u.p.). Oczywiście, art. 6 u.u.p. powtarza postanowienia art. 3 dyrektywy PSD 2, co wynika z obowiązku implementowania przez Rzeczpospolitą Polską dyrektywy PSD 2 (i musi być to tzw. implementacja pełna). Z uwagi na to, że zakres przedmiotowy stosowania ustawy o usługach płatniczych obejmuje świadczenie usług płatniczych wymienionych w art. 3 u.u.p., wyłączenia wskazane w art. 6 odnoszą się głównie do usług płatniczych, w tym przede wszystkim do transakcji płatniczych, świadczonych w okolicznościach określonych w art. 6. Należy jednak podkreślić, że wyłączenia mają zastosowanie także w innych sytuacjach, wskazanych w art. 6 pkt 3 oraz pkt 10 u.u.p. Istotne dla interpretacji przepisów art. 6 u.u.p. jest także to, że wyłączenia przewidziane w tym artykule stanowią wyjątki, które nie powinny być interpretowane rozszerzająco.

Omówienie poszczególnych wyłączeń wymaga obszernego komentarza. Tu wypada wspomnieć jeszcze o jednej istotnej kwestii. Otóż co do zasady istotnym warunkiem wykonywania usługi płatniczej jest wchodzenie przez podmiot wykonujący taką usługę w posiadanie środków pieniężnych innych osób (klientów) lub też uzyskiwanie kontroli nad tymi środkami (pkt 11 preambuły dyrektywy PSD 2). Stąd też ustawa o usługach płatniczych nie będzie mieć zastosowania do tych podmiotów, które nie wchodzą w posiadanie środków pieniężnych innych osób (klientów) lub też nie mają kontroli nad tymi środkami. Takie podejście przyjmuje UKNF, według którego „Szczegółowa kwalifikacja pod kątem ewentualnego stosowania wobec określonej działalności przepisów ustawy o usługach płatniczych powinna być dokonana przede wszystkim z uwzględnieniem katalogu usług płatniczych zawartego w jej art. 3. Należy przy tym podkreślić, że działalność w zakresie usług płatniczych, w ramach której dostawca usługi wchodzi w posiadanie środków pieniężnych, będących przedmiotem transakcji płatniczej podlega przepisom u.u.p., o ile nie zachodzą inne przypadki wyłączające stosowanie przepisów tej ustawy, określone w art. 6, stanowiące wyjątki, których nie należy traktować rozszerzająco.”