Prezydent skierował ustawę o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych z 5 listopada 2009 r. do Sejmu. Teraz Sejm, zgodnie z procedurą, musi jedynie poprawić dwa artykuły tej ustawy. Wydawałoby się, że to powinno zająć jedno, góra dwa posiedzenia Komisji Finansów Publicznych. Niestety… posiedzenia z dnia 25 i 26 kwietnia nie przyniosły żadnych rozstrzygnięć, a następne posiedzenie Komisji w tej sprawie jest planowane na 9 maja. Ja mogę poczekać, nic na tym nie stracę, ale czy mogą czekać spółdzielcze kasy oszczędnościowo – kredytowe i ich członkowie ? Na pytanie dlaczego są potrzebne zmiany w obecnie obowiązującej regulacji prawnej kas odpowiadam obszernie w książce pt. „Instytucje parabankowe w Polsce”, Warszawa, 2011 r., tu natomiast chciałbym w telegraficznym skrócie przedstawić tylko niektóre, najważniejsze zmiany, jakie spowoduje nowa ustawa o skok z 2009 r., o ile w ogóle zacznie kiedyś obowiązywać. Na początku warto zwrócić uwagę na jedną intrygującą rzecz – obecnie obowiązująca ustawa o skok została uchwalona w ….. 1995 r. i od tego czasu nie przeszła żadnych gruntownych remanentów, co najwyżej były nowelizowane jej niektóre, mniej ważne, artykuły. Przede wszystkim od 1995 r. nie zmieniono nic w regulacji prawnej nadzoru nad kasami. Nadal nadzór ten, moim zdaniem o cywilnoprawnym charakterze, wykonuje Krajowa Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa (dalej Kasa Krajowa). Dopiero ustawa o skok z 2009 ma zmienić ten stan rzeczy i umocować Komisję Nadzoru Finansowego (dalej KNF) do wykonywania nadzoru państwowego nad kasami, które są przecież ewidentnie instytucjami wykonującymi (podobnie jak banki) działalność depozytowo – kredytową. Nadzorem zostanie w końcu objęta również Kasa Krajowa, która względem kas będzie wykonywać tylko funkcje kontrolne. Dzięki temu nadzorowi stanie się przejrzysta nie tylko sytuacja finansowa poszczególnych kas i Kasy Krajowej, ale cały system SKOK stanie się w końcu transparentny. Wszystkie funkcje tego nadzoru (licencyjna, regulacyjna, kontrolna i dyscyplinująca) zostały szczegółowo uregulowane przez ustawę o skok z 2009 (więcej zob. książka pt. „Instytucje parabankowe w Polsce” lub też W. Srokosz, Nadzór nad Spółdzielczymi Kasami Oszczędnościowo – Kredytowymi według ustawy o skok z 2009 r., „Monitor Prawa Bankowego”, 2011 r., Nr 6, s. 37 i n.). Szczególnie zwraca uwagę : - nałożenie na nowo utworzone kasy (już pod rządem ustawy z 2009 r.) obowiązku uzyskania wydanego przez KNF zezwolenia na utworzenie spółdzielczej kasy oszczędnościowo – kredytowej, - powierzenie większej części funkcji regulacyjnej ministrowi finansów, który będzie mógł w drodze rozporządzenia i po zasięgnięciu opinii KNF oraz Kasy Krajowej, stanowić normy ostrożnościowe dotyczące kas (przy KNF pozostanie tylko kompetencja do wydawania rekomendacji dotyczących dobrych praktyk ostrożnego i stabilnego zarządzania kasami), - szczegółowe uregulowanie kontroli w kasach (jednak przy braku klarowności podziału funkcji kontrolnej pomiędzy KNF a Kasę Krajową), - podobieństwo przewidzianych przez ustawę o skok z 2009 katalogu środków nadzorczych i przesłanek ich stosowania, do regulacji ustawy Prawo bankowe, - dookreślenie roli i miejsca Kasy Krajowej w systemie SKOK, - objęcie kas i Kasy Krajowej systemem bankowym, - pozbawienie systemu SKOK charakteru holdingu. Co do zmian w systemie SKOK zob. też W. Srokosz, Zmiany w systemie SKOK – nowa ustawa o spółdzielczych kasach oszczędnościowo – kredytowych z 2009 r., „Monitor Prawa Bankowego” 2010 r., Nr 1, s. 52 i n. Inną istotną zmianą, którą ustawa o skok z 2009 wprowadza niejako „tylnymi drzwiami”, w taki sposób, że na pierwszy rzut oka można jej nie zauważyć, jest zlikwidowanie wymogu, aby kasy działały „niezarobkowo”. Obecnie obowiązująca ustawa o skok wyraźnie stanowi w art. 3 ust. 2, że „kasy prowadzą działalność niezarobkową”. W ustawie z 2009 r. takiego przepisu po prostu nie ma, a więc, po wejściu w życie tej ustawy, kasy będą mogły prowadzić działalność zarobkową. Ech…, o pojęciu niezarobkowości i zarobkowości można dużo napisać :) – odsyłam w tym zakresie do książki "Instytucje parabankowe w Polsce".
